القاء و تکثیر ریشه های نابجا در بافت برگی آلوئه ورا (aloe vera) و تولید این ویترو آلوئه امودین

گیاه صبر زرد (aloe vera l.)، گیاهی پایا از خانواده liliaceae با خواص حیرت انگیز می باشد که امروزه در صنایع مختلف دارویی، آرایشی و بهداشتی و همین طور غذایی کاربردهای فراوان دارد. تکثیر بذری این گیاه به دلیل وجود نر عقیمی بالا از کارایی اندکی برخوردار است. از اینرو، توجه محققان به تکثیر غیر جنسی این گیاه برای پاسخ به نیاز صنایع وابسته به آلوئه معطوف گردیده است. در این راستا روش کشت بافت گیاهی برای ریزازدیادی گیاه آلوئه از جایگاه بسیار مهمی در تأمین مواد اولیه برای صنایع تبدیلی آلوئه برخوردار می باشد. به این منظور در این پژوهش از سه نوع محیط کشت (ms،1/2ms وb5) و از غلظت های مختلف هورمونی bap (1/0، 2/0، 3/0 و 4/0 میلی گرم در لیتر) با naa (5/0 و 1 میلی گرم در لیتر) جهت القاء ریشه های نابجا در آلوئه ورا استفاده شد. همچنین برای کالوس-زایی نیز از 2 هورمون (2,4-d و naa) در 4 سطح (1/0، 5/0، 1 و 2 میلی گرم در لیتر) استفاده شد. در این مطالعه نیز آزمایشی به منظور کاهش ترکیبات فنولی ریزنمونه های آلوئه ورا به دو روش در 5 تکرار اجرا شد. در روش اول ریزنمونه های آلوئه ورا در محلول های pvp25 ,pvp10 و pvp40 در 5 غلظت (4، 6، 8، 10 و 12 گرم در لیتر) و در 4 زمان (10، 20، 40 و 60 دقیقه ای) شستشو داده شدند و در روش دوم pvp25 ,pvp10 و pvp40 در 5 غلظت (4، 6، 8، 10 و 12 گرم در لیتر) به محیط کشت اضافه گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که غلظت هورمونی 2/0 میلی گرم در لیتر bap با 5/0 میلی گرم در لیتر naa بیشترین درصد ریشه زایی، تعداد ریشه و اندازه ریشه های نابجا را در ریزنمونه برگی گیاه آلوئه ورا در هر سه نوع محیط کشت (ms،1/2ms وb5) داشت. همچنین بیشترین درصد کالوس زایی، وزن تر کالوس و وزن خشک کالوس در غلظت 1 میلی گرم در لیتر 2,4-d و naa مشاهده شد. همچنین نتایج تجزیه واریانس ترکیبات فنولی نشان داد که pvp40در روش اول، با زمان شستشوی 40 دقیقه و به غلظت 8 گرم در لیتر و در روش دوم pvp40 با غلظت 8 گرم در لیتر بهترین نوع و غلظت pvp در کاهش ترکیبات فنولی بودند. بررسی میزان آلوئه امودین در ریزنمونه های مختلف نشان داد که ریشه های نابجا به دست آمده در ریزنمونه های برگی گیاه آلوئه ورا در محیط ms و b5 بیشترین میزان را داشتند.